မြန်မာစစ်တပ်က တရုတ်၊ ရုရှား အားကိုးဖြင့် ပြည်သူကို ပို၍ အကြမ်းဖက် ရက်စက်thetဖြတ်လာ
မင်္ဂလာပါ ပရိသတ်ကြီးရေ.. မိုးနတ်မင်း သတင်းစုံမှ ကြိုဆိုလိုက်ပါတယ်။ အခုတင်ဆက်ပေးမယ့် သတင်းလေးကတော့ မြန်မာစစ်တပ်က တရုတ်၊ ရုရှား အားကိုးဖြင့် ပြည်သူကို ပို၍ အကြမ်းဖက် ရက်စက်thetဖြတ်လာ ဆိုတဲ့သတင်းလေးပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
ရန်ကုန်၊ ဇန်နဝါရီ ၃
မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဆယ်စုနှစ် သုံးခုအတွင်း ပထမဆုံးအကြိမ် thayဒဏ်ပေးခြင်းအဖြစ် ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဇူလိုင်လက စစ်ကောင်စီက တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ ၄ဦးကို ကွပ်မျက်လိုက်ပြီး ယင်းကဲ့သို့ လုပ်ရပ်မျိုးကို အမေရိကန်နှင့် မဟာမိတ်နိုင်ငံများက ပြစ်တင်ရှုတ်ချခဲ့သော်လည်း တရုတ်နှင့် ရုရှား တို့ကမှု နှုတ်ဆိတ်နေခဲ့ကြသည်။
ယခုကဲ့သို့ အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီက thayဒဏ်စီရင်ခြင်းကို လွယ်လင့်တကူ ပြုလုပ်လာခြင်းဖြစ်သည်။ ပြီးခဲ့သည် လကလည်း အငြိမ်းစား စစ်ဗိုလ်တစ်ဦးကို ပစ်ခတ်မှုတွင် ပါဝင်ခဲ့သည်ဆိုသော စွပ်စွဲချက်နှင့် တက္ကသိုလ်ကျောင်းသား ၇ဦးကို လျှို့ဝှက်စစ်ခုံရုံးတစ်ခုက thayဒဏ်ချမှတ်ခဲ့ပြီး ယင်းပြစ်ဒဏ်သည် ၎င်းတို့အပေါ် အချိန်မရွေး ကျရောက်သွားနိုင်ခြေ ရှိနေသည်။
၂၀၂၁ ခုနှစ်က မြန်မာစစ်တပ်အနေဖြင့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အစိုးရကို ဖြုတ်ချ အာဏာသိမ်းပြီးကတည်းက အကျဥ်းသား ၁၃၀ ကျော်သည် ကြိုးတိုက်ထဲတွင် ဖမ်းဆီးခံထားရသလို သူမကိုလည်း လက်ရှိအချိန်မှာ ထောင်ဒဏ် ၃၃ နှစ်အထိ ချမှတ်ထားပြီလည်း ဖြစ်သည်။
လက်ရှိအချိန်တွင် မြန်မာစစ်တပ်က ဆန့်ကျင်သူများကို ဖိနှိပ်ဖို့အတွက် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်သည့် နည်းလမ်းများကို ပိုပို သုံးလာသောကြောင့် နောက်ပိုင်းတွင် မြန်မာနိုင်ငံသည် အပယ်ခံနိုင်ငံတစ်ခု ဖြစ်သွားမလားဆိုသည်ကို စိုးရိမ်စရာ ဖြစ်သည်။
ပြီးခဲ့သည့် သတင်းပတ်က ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီ (UNSC)တွင် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း အကြမ်းဖက်မှု ရပ်တန့်ရေးနှင့် နိုင်ငံရေးအကျဥ်းသား အားလုံး လွှတ်ပေးရေး တောင်းဆိုဖို့ ဆုံးဖြတ်ချက် ချခဲ့ကြသည်။
သို့သော်လည်း အီရန်၊ မြောက်ကိုရီးယား စသည့် စစ်အာဏာရှင်များ၏ နိုင်ငံတကာ ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုများကို မတုန်မလှုပ်ပုံ၊ ကမ္ဘာ့အင်အားကြီးများကို မထီမဲ့မြင်လုပ်နေပုံများကို တွေ့မြင်နေသည့် မြန်မာစစ်တပ်အနေဖြင့် ယင်းဆုံးဖြတ်ချက်ကို လိုက်လျောမလားဆိုသော မေးခွန်းထုတ်စရာ ဖြစ်နေသည်။ ထို့အပြင် ကုလသမဂ္ဂ မဲပေးဆုံးဖြတ်ချက်တိုင်းမှာ ကြားနေအဖြစ် တရုတ်၊ ရရှားနှင့် အိန္ဒိယ တို့၏ ရှောင်ထွက်နေမှုသည် မြန်မာစစ်ကောင်စီ၏ လုပ်ရပ်များကို သွယ်ဝိုက်ထောက်ခံရာ ရောက်နေသည်။
အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ပဋိပက္ခများ လေ့လာရေးအဖွဲ့ ICG ၏ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အကြီးတန်း အကြံပေး ရစ်ချက်ဟိုဆေး (Richard Horsey) က “တကယ်လို့မင်းဘက်မှာ အိန္ဒိယ အမြဲရှိနေပြီး မင်းကို နည်းနည်း အမြင်စောင်းပေမဲ့ ရန်သူမဖြစ်ချင်တဲ့ အိမ်နီးချင်း တရုတ်တို့ ရှိမယ်ဆိုပါစို့။ ပြီးတော့ မင်းဘာလုပ်လုပ် အမြဲတမ်း အားပေးအားမြှောက် လုပ်ပေးမဲ့ ရုရှားကိုပါ ရထားမယ်ဆိုရင် မင်းအတွက် အခြားဘာတွေ ပူပန်နေတော့မှာလဲ။ ဘာကိုမှ ဂရုမစိုက်ဘဲ ထင်တိုင်းကြဲနေနိုင်ပြီလေ” ဟုဆိုသည်။
အာဏာသိမ်းခေါင်းဆောင်များနှင့် ဆက်စပ်စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများအပေါ် အနောက်နိုင်ငံများ၏ ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုများ အပါအဝင် နိုင်ငံခြား ရင်းနှီးမြုပ်နှံမှုများ ပြန်လည် ထွက်ခွာသွားခြင်းသည် စစ်ကောင်စီ၏ ဘဏ္ဍာရေးကို ထိခိုက်စေသည် မှန်သော်လည်း စီးပွားရေး ဝရုန်းသုန်းကား ဖြစ်နေချိန်မှာတောင် အမြတ်များစွာရသည့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့ တင်ပို့မှု ကဲ့သို့ စီးပွားရေး အကျိုးအမြတ် တောင်ပုံရာပုံကို မြန်မာစစ်တပ်က လက်ဝါးကြီး အုပ်ထားနိုင်ဆဲ ဖြစ်သည်။
တစ်ချိန်တည်းမှာပင် မြန်မာနိုင်ငံအနှံ့အပြားတွင် lat natကိုင် တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့များနှင့်စစ်တပ်အကြား တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွား နေသည်။ သို့သော်လည်း အနောက်နိုင်ငံများ၏ အကူအညီများသည် ယူကရိန်းနိုင်ငံကို အားစိုက် ပံ့ပိုးနေရသောကြောင့် မြန်မာကို နိုင်ငံတကာ ဝိုင်းဝန်းကူညီမှုများ ရောက်လာနိုင်ဖို့ ခဲယဥ်းနေပြီး သံတမန်ရေး ကြိုးပမ်းမှုများလည်း ထိရောက်မှု မရှိသေးပေ။
စစ်ကောင်စီ၏ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဗိုလ်ချုပ် ဇော်မင်းထွန်းက အဆိုပါကိစ္စအပေါ် တုံ့ပြန်ဖြေကြားခြင်း မပြုခဲ့ပေ။
၂၀၀၇ ခုနှစ် ကတည်းက အရှေ့တောင်အာရှ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကို လေ့လာနေသူတစ်ဦးဖြစ်သည့် မဲလ်ဘုန်းမြို့ရှိ La Trobe တက္ကသိုလ်၏ တွဲဘက်သုတေသနသီ Hunter Marston က “နိုင်ငံတကာ သဘောတူညီရေးတို့ ပြင်ပဖိအားတို့ကို မြန်မာစစ်တပ်က သိပ်ဂရုစိုက်တာ မဟုတ်ဘူးဗျ။ စီးပွားရေး သိသိသာသာ ယိုယွင်းနေတာ အများအမြင်ပဲလေ။ သူတို့ ရမ်းကားနေတာတွေကို ရပ်တန့်ဖို့ အခြားနိုင်ငံက တပ်တွေ မပို့ပေးသရွေ့ သူတို့ကို ဘယ်နည်းနဲ့မှ တားလို့ရမှာမဟုတ်ဘူး “ဟု မှတ်ချက်ပေးသည်။
မြန်မာစစ်တပ်နဲ့ ခိုင်မာသော ဆက်ဆံရေးများ
စစ်ကောင်စီ၏ ရုတ်တရက် thayဒဏ်စီရင်ခြင်းက လူမျိုးစု lat nat ကိုင် အုပ်စုများအပါအဝင် တော်လှန်ရေး တပ်ဖွဲ့များနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည့် ၎င်း၏ ဖိအားများစွာကို လျှပ်တပြက် လှစ်ဟပြလိုက်သလို ဖြစ်နေသည်။ စစ်ကောင်စီသည် အချက်အချာကျတဲ့ မြို့ကြီးများနှင့် တစ်နိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာ၏ ၁၇ ရာခိုင်နှုန်းကိုသာ ငြိမ်ဝပ်ပိပြားအောင် ထိန်းချုပ်ထားနိုင်ကြောင်း မြန်မာပညာရှင် အဖွဲ့တစ်ခုက အသိပေးထားသည်။
ယင်းကဲ့သို့ အထိအခိုက်များလာသည့်အခါ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများကို ပိုအားကိုးတော့သည်။ အောက်တိုဘာလက လူမျိုးစု lat natကိုင်များ စီစဥ်သည့် ဖျော်ဖြေပွဲတစ်ခုကို လေကြောင်းကနေ ဗုံးကြဲရာက ပြည်သူ ၆၀ ကျော် thayဆုံးရသောကြောင့် အမေရိကန်နှင့် ဥရောပ နိုင်ငံများက “အရပ်သားတွေအပေါ် ဒုက္ခမျိုးစုံပေးပြီး ပျက်စီးစေခြင်း” ဟု အပြစ်တင်ခဲ့ကြသည်။
ထိုတင်မက စီးပွားရေးအခြေအနေကိုလည်း ချွတ်ခြုံကျအောင် စစ်ကောင်စီက အားထုတ်ထားသေးပြီး ယခင်နှစ်က ၁၈ ရာခိုင်နှုန်း ကျဆင်းသွားသည့် စီးပွားရေး အနေအထားမှ ယခုနှစ်တွင် ငွေကြေးဖောင်းပွမှု တိုးသထက်တိုးလာသည့် အပြင် မြန်မာကျပ်ငွေ တန်ဖိုး ကျဆင်းလာပြီး နိုင်ငံခြားအရန်ငွေ ကျုံ့သွားခြင်းများကို အထင်အရှား တွေ့မြင်နေရသည်။
သိသာသည့် အချက်အနေဖြင့် လက်ရှိဘဏ္ဍာရေးနှစ် ပထမ ၈ လမှာ နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ကန်ဒေါ်လာ ၁.၄၆ ဘီလီယံသာခွင့်ပြုခဲ့ပြီး တစ်နှစ်ထက်တစ်နှစ် ၅၆.၄ ရာခိုင်နှုန်း ကျဆင်းလာခြင်းဖြစ်သည်။
ထိုအကြောင်းများကြောင့် တရုတ်နှင့် ရုရှားက စစ်ကောင်စီအတွက် သိသိသာသာ အရေးပါနေခြင်းဖြစ်ပြီး တရုတ်နိုင်ငံက မြန်မာ့ အကြီးဆုံး ကုန်သွယ်ဖက်အဖြစ် ဆက်လက် ရှိနေဆဲဖြစ်ကာ မြန်မာ့ စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးမှုမှာ အဓိကကျသည့် အခန်းကဏ္ဍကနေ ဆက်လက်ပါဝင်နေသည်။
ယခုနှစ်အစောပိုင်းက တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဝမ်ရီ မြန်မာနိုင်ငံကို လာရောက်လည်ပတ်ချိန်က နှစ်နိုင်ငံ ဆက်ဆံရေးတည်တံ့ခိုင်မြဲနေဆဲဖြစ်ပုံကို “ကျောက်တုံးကျောက်သားတွေလို ခိုင်မာပြီး မပြိုကွဲနိုင်တဲ့ ဆက်ဆံရေး “ဟု အမွှမ်းတင်ခဲ့ပြီး တရုတ်-မြန်မာ စီးပွားရေးစင်္ကြံကဲ့သို့သော စီမံကိန်းများ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နိုင်မှုများကို ချီးကျူးစကားဆိုခဲ့သည်။
သို့သော်လည်း ထိုလုပ်ငန်းများ မည်သို့သော် အတိုင်အတာထိ သွားနေသလဲ ဆိုသည်ကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မသိရသေးပေ။ ဝန်ကြီးဌာနများက ဖော်ပြထားသည့် နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဆိုင်ရာ အချက်အလက်များအရ ယခုနှစ် ဘဏ္ဍာရေးနှစ်မှာ တရုတ်နိုင်ငံက ကန်ဒေါ်လာသန်း ၁၀၀ အောက်သာ ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများစာရင်း၏ ထိပ်ဆုံးမှာ စင်ကာပူနိုင်ငံ ရှိနေသည်။
ယခုနှစ်အတွင်း စစ်ခေါင်းဆောင် မင်းအောင်လှိုင်၏ ရုရှခရီးစဥ် နှစ်ကြိမ်ထက်မနည်း ရှိခဲ့ပြီး ဗလာဒီမာပူတင်ကိုလည်း “ကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင်” အဖြစ် ချီးကျူးပြောကြားခဲ့သည်။ ၎င်းတို့ ဆက်ဆံရေး ရေရှည်တည်တံ့ဖို့ စီးပွားရေးဆိုင်ရာ သဘောတူညီချက်များစွာကိုလည်း လက်မှတ်ရေးထိုး ထားကြသည်။
မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ရုရှားသံအမတ်ကြီး Nikolay Listopadov က ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများနှင့် နိုင်ငံတကာ ဖိအားများသည် အကျပ်အတည်း ပိုမိုဆိုးရွားသည့် လားရာဆီကို ဦးတည်စေမှာဟု ပြောကြားခဲ့ပြီး “ရုရှားက အခြားနိုင်ငံတွေရဲ့ ပြည်တွင်းရေးကို ဘယ်သောအခါမှ ပါဝင်ပတ်သက်ခြင်းမရှိဘူး။ ဒါပေမဲ့ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားတွေ လွတ်မြောက်ရေးနဲ့ သက်ဆိုင်သူအားလုံးပါဝင်တဲ့ ဆွေးနွေးမှုတွေ ပေါ်ပေါက်လာဖို့တော့ ထောက်ခံပါတယ်”ဟု ပြောကြားထားသည်။
ယင်းကဲ့သို့ ရုရှားနှင့် တရုတ်ဆီက ထောက်ခံမှု ရနေသ၍ မြန်မာစစ်တပ်သည် ယခင်အစိုးရ အဆက်ဆက်ထက် သာလွန်သည့် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများကို ရပ်တန့်ပစ်နိုင်ချေ အလွန်နည်းနေသည်။
စင်ပြိုင် အမျိုးသား စည်းလုံးညီညွတ်ရေး အစိုးရ၏ လျှပ်စစ်နှင့် စွမ်းအင်ဝန်ကြီး ဦးစိုးသူရထွန်းက “တရုတ်နဲ့ ရုရှား ဆိုတာ လူ့အခွင့်အရေးနဲ့ ဒီမိုကရေစီ ဆိုတာတွေထက် သူတို့ရဲ့ ကိုယ်ကျိုးစီးပွားကိုပဲ အာရုံစိုက်တဲ့ နိုင်ငံတွေလေ၊ သူတို့က စစ်ကောင်စီနဲ့ ဆွေးနွေးတယ်ဆိုတာ မြန်မာနဲ့တွဲပြီး အကျိုးအမြတ်ရှာတဲ့ ရေရှည်စီမံကိန်းကြီးတွေမှာ လက်ဦးမှု ရထားချင်လို့ပဲ”ဟုဆိုသည်။
အာဏာလုယူခံခဲ့ရသူ
အသက် ၇၇ နှစ်ရှိပြီဖြစ်သည့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို ၁၈ လကြာ ရုံးတင်စစ်ဆေးမှု အပြီးတွင် ထောင်ဒဏ်ကို ၃၃ နှစ်အထိ တိုးမြှင့်ချမှတ်လိုက်သည်။
သောကြာနေ့က အထူးတရားရုံးတွင် သူမ၏ အစိုးရသက်တမ်းအတွင်း အကျင့်ပျက်ခြစားမှု စွဲချက်ငါးခုနှင့် အပြစ်ရှိကြောင်း ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပြီး ယင်းအတွက် နောက်ထပ် ထောင်ဒဏ် ၇ နှစ် ထပ်တိုးလိုက်သောကြောင့် ဖြစ်သည်။
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် အစိုးရကို ဖြုတ်ချ အာဏာသိမ်းပြီး စစ်ကောင်စီက လူပေါင်း ၂၆၀၀ ကျော် thayဆုံးစေခဲ့သောကြောင့် အမေရိကန်က စစ်တပ်ကို အရေးယူနိုင်ဖို့ ကြိုးပမ်းခဲ့သော်လည်း နိုင်ငံအတွင်းက လူ ၅၅ သန်း၏ အသက်အန္တရာယ်ကို အသိကြီးကြီးထား ကိုင်တွယ်နေရသလို အနောက်နိုင်ငံများ၏ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကူအညီများကလည်း အကန့်အသတ်နှင့်သာ ရနေတာကြောင့် ငွေကြေးဆိုင်ရာ ပိတ်ဆို့မှုများကို ဦးစားပေးနေရသည်။
ယင်းကြောင့် မြန်မာ့အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများ ဖြစ်သည့် အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများနှင့် လက်တွဲကာ စစ်ကောင်စီအပေါ် ဖိအားပေးရန် လုပ်ဆောင်နေရခြင်းလည်းဖြစ်သည်။
သြစတြေးလျ အပါအဝင် ဒေသတွင်းရှိ အမေရိကန်၏ အင်အားကြီး လုံခြုံရေး ဆိုင်ရာ မဟာမိတ်များသည် ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများ ပြုလုပ်ဖို့ ငြင်းဆိုကြပြီး ထိုအစား ဆက်သွယ်ရေး လမ်းကြောင်းများ ဖွင့်ထားဖို့ အားပိုသန်ကြသည်။ ဂျပန်နိုင်ငံသည် မြန်မာနှင့် ခိုင်မာသည့် စီးပွားရေး အချိတ်အဆက်များ ဆက်လက်ထားရှိသလို အိန္ဒိယနိုင်ငံကလည်း စစ်အစိုးရနှင့် အဆက်အသွယ်ရှိနေကြောင်း သိရသည်။
ပြီးခဲ့သည့် လက မြန်မာက နိုင်ငံခြားသား ၄ ဦးကို ဖမ်းဆီးထားရာမှ ပြန်လွှတ်ပေးခဲ့ပြီး ၎င်းတို့အထဲမှာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ အကြံပေးဟောင်းဖြစ်သူ သြစတြေးလျ စီးပွားရေးပညာရှင် ရှောင်တာနယ် (Sean Turnell)နှင့် ဂျပန်ရုပ်ရှင်ဒါရိုက်တာ တိုရု ကူဘိုတာ (Toru Kubota) တို့ ပါဝင်သည်။
“ဒါဟာ အစိုးရတွေရဲ့ သံတမန်ရေးရာ ကြိုးပမ်းမှုတွေကနေ ရလာတဲ့ နောက်ဆုံးအသီးအပွင့်တွေပဲလို့ မြင်သာပါတယ်” ဟု စင်ကာပူနိုင်ငံရှိ ယုဆွပ် အစ်စ်ရှက် အရှေ့တောင် အာရှ လေ့လာရေး သိပ္ပံကျောင်း ISEAS-Yusof Ishak Institute ၏ မြန်မာနိုင်ငံသား သုတေသီ ဒေါ်မိုးသူဇာက ပြောသည်။
သူမက ဆက်လက်ပြီး “ဒါပေမယ့် thayဒဏ်ချမှတ်ခံရသူတွေက မြန်မာနိုင်ငံသားတွေချည်းပဲလေ။ ဒါကြောင့် ကျွန်မတို့ ပိုသတိထားဖို့ လိုတာပေါ့ “ဟု သတိပေးစကား ပြောသည်။
ရေးသားသူ – ခေတ်သစ်မီဒီယာ
မိုးနတ်မင်း ပရိသတ်ကြီးလည်း အခုသတင်းလေးကိုဖတ်ပြီး ထင်မြင်ချက်တွေကို ကွန်မန့်မှာရေးခဲ့ရင်း မိတ်ဆွေများသိအောင် သတင်းကို မျှဝေပေးခဲ့ပါဦး။