အစ္စရေးမျှော်မှန်းတဲ့ အရှေ့အလယ်ပိုင်းပုံစံသစ်
‘အရှေ့အလယ်ပိုင်းပုံစံသစ်‘ ဆိုတဲ့ စကားစုကို အစ္စရေးဝန်ကြီးချုပ် ဘန်ဂျမင် နေတန်ညာဟုက သုံးစွဲနေပါတယ်။
အင်အားချိန်ခွင်လျှာပြောင်းလဲတာနဲ့ အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသရဲ့ ကွဲပြားတဲ့ နိုင်ငံရေးမြေပုံကိုရေးဆွဲတာဟာ အစ္စရေးရဲ့ ရည်မှန်းချက်သစ်တစ်ခုတော့ မဟုတ်ပါဘူး။
ဟားမတ်စ် က ၂၀၂၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာ ၇ ရက်မှာ တိုက်ခိုက်ခဲ့ချိန်ကလည်းက ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ ထိပ်တိုက်ဆုံမှုတွေကိုကြည့်ပြီး ဒီရည်မှန်းချက်ပြည့်မြောက်ဖို့ ”အရင်ကထက်ပိုမိုနီးစပ်လာပြီ” လို့ ယူဆနေသူတွေ အစ္စရေးမှာ ရှိနေပါတယ်။
အငြင်းပွားဖွယ်ရာ အစ္စရေးမြေပုံများ
နိုင်ငံတကာအစည်းအဝေးတွေမှာ အစ္စရေးအရာရှိတွေကိုင်တဲ့ အစ္စရေးမြေပုံတွေမှာ ပါလက်စတိုင်း နိုင်ငံ ဒါမှမဟုတ် ပါလက်စတိုင်းနယ်မြေကို ညွှန်းဆိုတာတွေ မပါတာကတော့ ပြောစရာတစ်ခုလိုဖြစ်နေပါတယ်။
မကြာသေးခင်က ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေညီလာခံမှာ အစ္စရေးဝန်ကြီးချုပ်က မြေပုံ ၂ ခုကို တင်ပြခဲ့ပါတယ်။
တစ်ခုကတော့ အစ္စရေးနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးသဘောတူညီချက်ရရှိထားတဲ့ နိုင်ငံတွေဖြစ်ပြီး အစိမ်းရောင်နဲ့ပြထားပါတယ်။
အီဂျစ်၊ ဆူဒန်၊ အာရပ်စော်ဘွားများပြည်ထောင်စု၊ ဆော်ဒီအာရေဗျ၊ ဘာရိန်းနဲ့ ဂျော်ဒန်တို့အပါအဝင် အစ္စရေးနဲ့ ပုံမှန်ဆက်ဆံရေးထားရှိဖို့ စေ့စပ်ဆွေးနွေးနေတဲ့ နိုင်ငံတွေကို အစိမ်းရောင်နဲ့ပြထားတာပါ။
ဒုတိယမြေပုံမှာတော့ အနက်ရောင်ပြထားတဲ့ နယ်မြေတွေပါဝင်ပြီး အဲ့ဒီနေရာတွေကို နေတန်ညာဟုက ‘ကျိန်စာသင့်’ ခံထားရသောနယ်မြေတွေလို့ ခေါ်ပါတယ်။
အီရန်နဲ့ ဒေသတွင်း အီရန်မဟာမိတ်တွေဖြစ်တဲ့ ဆီးရီးယား၊ အီရတ်၊ ယီမင်တို့သာမက လက်ဘနွန်ပါပါဝင်ပါတယ်။
တူရကီသမ္မတ အာဒိုဝမ်ရဲ့ မကြာသေးခင်က မိန့်ခွန်းတစ်ခုမှာလည်း အစ္စရေးလုပ်ရပ်ကို “အမုန်းပွားစေတဲ့ နိုင်ငံရေးမျှော်မှန်းချက်တွေ” လို့ သတိပေးခဲ့ပါသေးတယ်။
“သူတို့ဟာ တီးဂရစ်နဲ့ ယူဖရေးတီးကြားက ငါတို့ အမိမြေကို လိုချင်နေတယ်။ သူတို့ရှေ့မှာ မြေပုံချပြီး ပေါ်တင်ကိုကြွေးကြော်ပါတယ်၊ သူတို့ဟာ ဂါဇာနဲ့တင် ကျေနပ်နေမှာမဟုတ်ဘူး” လို့ သူက ပြောပါတယ်။
ဒီလိုရည်မှန်းချက်တွေဟာ နေတန်ညာဟုရဲ့ လက်ရှိရည်မှန်းချက် ဒါမှမဟုတ် အစ္စရေးအစိုးရရဲ့ တကယ့်ရည်မှန်းချက်တွေ ဖြစ်မယ်မထင်ဘူးလို့ ကာနဲဂီ အရှေ့အလယ်ပိုင်းလေ့လာရေးစင်တာက အကြီးတန်းသုတေသီ ယက်ဇစ် ဆေယစ်က ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။
“နေတန်ညာဟု အခု ကြိုးပမ်းနေတဲ့ အရှေ့အလယ်ပိုင်းသစ်ဟာ အစ္စရေး ပါလက်စတိုင်းနယ်မြေအားလုံးကို ကိုလိုနီ ပြုကျင့်နိုင်ရေးအတွက်ပဲဖြစ်တယ်” လို့ ဆာယစ်က ပြောပါတယ်။
အစ္စရေးဟာ အခြေချနေထိုင်တဲ့စီမံကိန်းတွေကို ချဲ့ထွင်ဖို့ ဆန္ဒတွေကို ဖုံးဖိမထားပါဘူး။ အထူးသဖြင့် အနောက်ဘက်ကမ်းခြေဒေသမှာဖြစ်ပါတယ်။
ပြီးတော့ အာရပ်နဲ့ နိုင်ငံတကာက ဝေဖန်ပြစ်တင်နေတာတွေရှိပေမဲ့ အခြေချနေထိုင်မှုတွေကို တိုးမြှင့်ဖို့ ရည်ရွယ်ချက်ကိုလည်း လူသိရှင်ကြား ကြေညာထားပြီးဖြစ်ပါတယ်။
“အစ္စရေး လက်ယာယိမ်းအစိုးရအဖွဲ့မှာ အစ္စရေးနဲ့ ပါလက်စတိုင်း နှစ်နိုင်ငံဆိုတဲ့ဖြေရှင်းချက်ကို မယုံကြည်တဲ့ဝန်ကြီး တော်တော်များများရှိနေပါတယ်၊ အခုဆိုရင် အော်စလိုစာချုပ်ချုပ်ဆိုတဲ့ ၁၉၉၃ ခုနှစ်ကတည်းက ပါလက်စတိုင်းနိုင်ငံပေါ်ပေါက်ဖို့က အရင်ထက်တောင် ပိုမိုအလှမ်းကွာသွားပါပြီ” လို့ အရှေ့ဘက်ခြမ်း မူဝါဒဆိုင်ရာ ဝါရှင်တန်အဖွဲ့အစည်းရဲ့ အကြီးတန်းအဖွဲ့ဝင် ဒေးဗစ်ရှန်ကာ ကပြောပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက ဒီပါလက်စတိုင်းနယ်မြေတွေမပါဝင်တဲ့ အစ္စရေးမြေပုံတွေကို အတည်ပြုပေးလိမ့်မယ်လို့ ရှန်ကာက မထင်ပါဘူး။
ရှန်ကာဟာ အရှေ့အလယ်ပိုင်းရေးဆိုင်ရာ လက်ထောက်ဝန်ကြီးအဖြစ် အရင်က တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ဖူးပါတယ်။
“အရှေ့အလယ်ပိုင်းသစ်အပေါ် အစ္စရေးမြင်နေတာက အီရန်ရဲ့ ခြိမ်းခြောက်မှုကင်းတဲ့ဒေသတစ်ခုသက်သက်ပါပဲ” လို့ ရှန်ကာ က ထပ်ပြောပါတယ်။
ဓာတ်ပုံ ပုံစာ,အစ္စရေးနိုင်ငံကို ဒုံးကျည်နဲ့တိုက်ခိုက်ပြီးနောက် အောက်တိုဘာ ၁ ရက်ကကျင်းပတဲ့ အခမ်းအနားမှာ အီရန်နိုင်ငံသားတွေက အစ္စရေးအလံကို မီးရှို့ခဲ့ကြပါတယ်
အီရန်ခြိမ်းခြောက်မှုမရှိတဲ့ အရှေ့အလယ်ပိုင်း
လုံခြုံရေးကျွမ်းကျင်သူနဲ့ အငြိမ်းစားအစ္စရေးထောက်လှမ်းရေးအရာရှိ မီရီ အီဆန်က “အစ္စရေးဟာ အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသသစ်ကို ရယူဖို့မကြိုးစားပေမဲ့ ဒီလိုမြေပုံတွေနဲ့ ပုံဖော်နေတာက ဒေသတွင်း အာဏာအစီအစဥ်ကျနမှုကို လွယ်လင့်တကူ ပြောင်းလို့ မရဘူးဆိုတာကို အီရန်မှာရှိတဲ့အုပ်စိုးသူ မူလာတွေကို ပေါ်လွင်နေပါတယ်” လို့ ဆိုပါတယ်။
“နေတန်ညာဟုရဲ့ စကားလုံးတွေက အီရန်ရဲ့ နျူကလီးယားအစီအစဉ်ကို အဆုံးသတ်ဖို့နဲ့ ၂၀၂၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာ ၇ ရက် ဟားမတ်စ်တိုက်ခိုက်တာ ခံခဲ့ရတဲ့ သူတို့ရဲ့ သမိုင်းဝင် ရှက်ဖွယ်အဖြစ်အပျက်ကို ပြန်တုံ့ပြန်ဖို့ ရည်ရွယ်တာ”လို့ ဆာရိဂျ်က ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။
ဘေရွတ်မြို့တောင်ပိုင်း ဆင်ခြေဖုံးကို ပစ်မှတ်ထားပြီးနောက် ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့ရဲ့ အထွေထွေအတွင်း ရေးမှူးချုပ် ဟာဆန် နာဆာရာလာကို လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်လိုက်တဲ့ အစ္စရေးရဲ့ ကြီးမားတဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကလည်း စစ်ပွဲအတွင်း ပထဝီနိုင်ငံရေးအလှည့်အပြောင်းလို့ ရှုမြင်ကြပါတယ်။
ဟားမတ်စ် နိုင်ငံရေးအကြီးအကဲ အစ္စမေးလ် ဟာနီယာ လုပ်ကြံခံရတာကို အီရန်က တုံ့ပြန်တဲ့အနေနဲ့ အနောက်နိုင်ငံတွေကို အထိတ်တလန့်ဖြစ်စေတဲ့ လက်နက်မျိုးစုံကို အသုံးပြု ပြီး အစ္စရေးကိုတိုက်ခိုက်ခဲ့ပါတယ်။
အစ္စရေးကလည်း ပဲ့ထိန်းဒုံးကျည်တွေ ပစ်ခတ်ခဲ့ပါတယ်။ နောက်ပြီး အီရန်ရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို သူတို့ရွေးချယ်ထားတဲ့အချိန်မှာ လက်တုံ့ပြန်မယ်လို့ အစ္စရေးက ကြွေးကြော်ထားပါတယ်။
စစ်ရေးဖြေရှင်းချက်နဲ့ မလုံလောက်ပါ
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုဟာ သူ့ရဲ့မဟာဗျူဟာပိုင်းအရ အသာစီးရရေး သေချာဖို့အတွက် အစ္စရေးကို အကြီးအကျယ်ကူညီခဲ့ပြီး လက်ရှိတင်းမာမှုတွေကြောင့် ဒေသတွင်း စစ်သည်အင်အားကိုလည်း တိုးမြှင့်ထားပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ အီရန်ရဲ့ နျူစီမံကိန်းတွေနဲ့ နှစ်နိုင်ငံတည်ထောင်ရေးဖြေရှင်းချက်ကို ထိခိုက်အောင် မလုပ်ရဘူးဆိုတဲ့ အနီရောင်စည်းကို မကျော်မှသာ အကူအညီတွေရမယ်လို့ အမေရိကန်က အကြိမ်ကြိမ်သတိပေးခဲ့ပြီးဖြစ်ပါတယ်။
အငြိမ်းစားအစ္စရေးထောက်လှမ်းရေးအရာရှိ အီဆန်ကတော့ “အစ္စရေးရဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်ဟာ အစ္စရေးနဲ့ တခြားနိုင်ငံတွေကို ခြိမ်းခြောက်နေတဲ့ ဒေသတွင်းမှာရှိတဲ့ အီရန်ရဲ့ လက်ပါးစေလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းတွေဆီ အီရန်ရဲ့ လက်နက်နဲ့ သွေးထိုးမှုတွေကို တန်ပြန်တုံ့ပြန်ဖို့နဲ့ အီရန်ရဲ့ စစ်ရေးစွမ်းအင်တွေကို လျော့ပါးအောင်လုပ်ဖို့ ရည်ရွယ်တယ်” လို့ ထည့်သွင်းပြောဆိုပါတယ်။
ဝါရှင်တန်အဖွဲ့အစည်းရဲ့ အကြီးတန်းအဖွဲ့ဝင် ဒေးဗစ်ရှန်ကာကလည်း အစ္စရေးရဲ့ နည်းလမ်းဟာ ဒေသတွင်းက အီရန်ရဲ့ “ကိုယ်ပွားတွေ”ကို ပိုပြီးအထိနာစေမယ်လို့ ယုံကြည်ပေမယ့် အာရပ်နိုင်ငံတွေရဲ့ ပံ့ပိုးမှုမပါဘဲ အမိန့်တွေ ထပ်ပေးလို့မရဘူးလို့ ထုတ်ပြောလာပါတယ်။
“ပါလက်စတိုင်း အာဏာပိုင်တွေနဲ့ အာရပ်ကြိုးပမ်းမှုတွေအပြင် နိုင်ငံတကာ သံခင်းတမန်ခင်းတွေမပါဘဲ ဟားမတ်စ်အဖွဲ့ကို ပြန်ဖွဲ့စည်းနိုင်သလို လက်ဘနွန်အသိုင်းအဝိုင်းရဲ့ ကြိုးပမ်းမှုမပါဘဲ ဟစ်ဇ်ဘိုဘာတွေလည်း ပြန်ဖွဲ့စည်းနိုင်တာပဲ” လို့ သူက ထပ်ပြောပါတယ်။
အီဆန်ကတော့ “အီရန်ရဲ့ ခြိမ်းခြောက်မှု”ကြောင့်လို့ ခေါင်းစဉ်တပ်ပြီး မဟာမိတ်နိုင်ငံတွေနဲ့ ဆက်ဆံရေးပိုခိုင်မာလာအောင် လုံခြုံရေး ၊ စီးပွားရေးနဲ့ နည်းပညာဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတွေကို ကြိုးပမ်းနေတာလို့ ယုံကြည်နေသူပါ။
အီရန်နဲ့ အစ္စရေး လက်နက်အင်အား ဘယ်လောက်ကွာသလဲ
လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်တွေမှာ အမေရိကန်ဟာ ဒေသတွင်း စီးပွားရေးနဲ့ စစ်ရေးအကူအညီတွေပေးပြီး အစ္စရေးဟာ အာရပ်တွေအတွက် ဒေသတွင်းခြိမ်းခြောက်မှုမဟုတ်ဘဲ အီရန်ကို ရင်ဆိုင်ရာမှာ မဟာဗျူဟာကျတဲ့ မဟာမိတ်ဖြစ်တဲ့အကြောင်း ဒေသတွင်း ပုံမှန်ဖြစ်ရေး စီမံကိန်းကို ဦးဆောင်ခဲ့ပါတယ်။
လွန်ခဲ့တဲ့လေးနှစ်အတွင်း လေးနှစ်အတွင်း ဒေသတွင်း အစ္စရေးနဲ့ ပုံမှန်ဆက်ဆံရေးထားရှိရေး လုပ်ဆောင်မှုဟာ အရှိန်မြင့်လာခဲ့ပြီး မော်ရိုကို၊ ယူအေအီးနဲ့ ဘာရိန်းတို့ဟာ အစ္စရေးနဲ့ အေဘရာဟင်စာချုပ်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ပေမဲ့ ၂၀၂၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာ ၇ ရက် တိုက်ခိုက်မှုနဲ့ နောက်ဆက်တွဲ အစ္စရေး-ဂါဇာစစ်ပွဲစတင်ချိန်ကစလို့ ဆက်ဆံရေးထိခိုက်ခဲ့ရပါတယ်။
အစ္စရေးက ဒေသတွင်းမှာလည်း ရှီးယိုက်အများစုနေထိုင်တဲ့နေရာတွေနဲ့ အရှေ့အလယ်ပိုင်းတကြောမှာ အီရန်ရဲ့ ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုပိုတိုးလာတာကို စိုးရိမ်တာကြောင့် အီရန်ကို ဆန့်ကျင်တဲ့ ဆော်ဒီအာရေးဗျ နဲ့ လည်း ဆက်ဆံရေးကို ပုံမှန်အတိုင်း ပြန်လည်ထူထောင်ရန် ကြိုးပမ်းနေပါတယ်။
ဒါပေမဲ့လည်း ဆော်ဒီအာရေးဗျက ပါလက်စတိုင်းနိုင်ငံ မထူထောင်မချင်း အစ္စရေးနဲ့ သံတမန်ဆက်ဆံရေး ထူထောင်မှာမဟုတ်ကြောင်း Financial တိုင်းမ်ရဲ့ ဆောင်းပါးတစ်ခုကနေ တရားဝင်ကြေညာခဲ့ပါတယ်။
၁၉၄၈ ခုနှစ်မှာ အစ္စရေးနိုင်ငံတည်ထောင်တာရဲ့ အကျိုးဆက်အဖြစ် ပါလက်စတိုင်းနယ်မြေ ခွဲခြမ်းခံလိုက်ရတာကို ဆန့်ကျင်တဲ့အနေနဲ့ အစ္စရေးကို အရင်က အသိအမှတ်မပြုခဲ့တဲ့ အီဂျစ်၊ ဆီးရီးယား၊ လက်ဘနွန်နဲ့ ဂျော်ဒန်တို့လို အာရပ်နိုင်ငံများစွာဟာ ၂၀၂၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာ ၇ ရက် မတိုင်မီက ပထဝီနိုင်ငံရေးနဲ့ စီးပွားရေးအပြောင်းအလဲကြောင့် အမြင်တွေပြောင်းလဲခဲ့ပါတယ်။
“ဒီနိုင်ငံတွေက ပါလက်စတိုင်းတွေကို စာနာတဲ့အပေါ် သံသယမရှိပေမယ့် အစ္စရေးကပဲ ပြဿနာကိုဖြစ်စေတာမဟုတ်ဘူး၊ ပါလက်စတိုင်းအရေးကို ကိုင်တွယ်၊ ဆုံးဖြတ်နေတဲ့ ခေါင်းဆောင်တွေကလည်း ပါလက်စတိုင်း-အစ္စရေး ပဋိပက္ခကို ဆက်ဖြစ်နေအောင် ချိတ်ဆက်ပြီး သူတို့ရဲ့ အကျိုးစီးပွားတွေကို ရှေ့တန်းတင်လုပ်ဆောင်ဖို့ဆုံးဖြတ်ခဲ့တာ” လို့ ရှန်ကာက ထည့်ပြောပါတယ်။
စီးပွားဖက်ဆက်ဆံရေး
အစ္စရေးနဲ့ အာရပ်နိုင်ငံအများစုကြား ၂၀၂၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာ ၇ ရက် နေ့မတိုင်ခင်အထိ ပုံမှန်ဆက်ဆံရေးရှိခဲ့ပြီး ကာကွယ်ရေး၊ ဆိုက်ဘာလုံခြုံရေး၊ Fintech (ဘဏ်လုပ်ငန်းစနစ်တွေ)နဲ့ စွမ်းအင်တွေမှာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေရှိကြခဲ့ပေမယ့် ဂါဇာစစ်ပွဲစပြီးတဲ့နောက်မှာတော့ သဘောတူညီချက်တွေကို ပြန်လည်ပြင်ဆင်ပြီး ကြေညာခဲ့ပါတယ်။
၂၀၂၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာ ၇ ရက်ကစတင်လာခဲ့တဲ့ စစ်ပွဲတွေကြောင့် အစ္စရေးနဲ့ အာရပ်နိုင်ငံတွေက စီးပွားမိတ်ဖက်အသစ်တွေကြား ကုန်သွယ်မှုပမာဏတွေ လျော့နည်းသွားခဲ့ပေမယ့် အစ္စရေးနဲ့ အာရပ် ၅ နိုင်ငံကြား ကုန်သွယ်မှုဟာ ဒီဘဏ္ဍာရေးနှစ် ပထမနှစ်ဝက်မှာ ကုန်သွယ်ပမာဏတွေတိုးလာတယ်လို့ အစ္စရေးတရားဝင်အချက်အလက်တွေအရ သိရပါတယ်။
အာရပ် ၅ နိုင်ငံထဲ ကုန်သွယ်မှုအနည်းအများ အဆင့်သတ်မှတ်ချက်အနေနဲ့ ယူအေအီးက ပထမ ဦးဆောင်နေပြီး အီဂျစ်၊ ဘာရိန်း နဲ့ မော်ရိုကိုတို့က နောက်က လိုက်နေပါတယ်။
ဆော်ဒီအာရေးဗျနဲ့ ဂျော်ဒန်တို့ကိုဖြတ်ပြီး အီဂျစ်နိုင်ငံအထိရောက်မယ့် ကုန်သွယ်မှုလမ်းကြောင်းထူထောင်ဖို့ ယူအေအီးနဲ့ အစ္စရေးတို့ကြား ချုပ်ဆိုထားတဲ့ သဘောတူညီချက်တစ်ရပ်ကို အစ္စရေးနိုင်ငံ သတင်းစာ Maariv ကနေ ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။
အစ္စရေး ဓာတ်ငွေ့က အီဂျစ်ရဲ့ မဟာဓာတ်အားလိုင်းတချို့အတွက် အဓိက အထောက်အပံ့အရင်းအမြစ်တစ်ခုလည်းဖြစ်ပါတယ်။
“အစ္စရေးသည် ဒေသတွင်း စီမံကိန်းအသစ်တစ်ရပ်ကို ပုံဖော်ဖို့အတွက် သံတမန်ရေး၊ စီးပွားရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုနဲ့ ပြင်းထန်တဲ့ ကာကွယ်ရေးနဲ့ စစ်ရေးလုပ်ဆောင်မှုတို့ကို ပေါင်းစပ်နိုင်ရပါမယ်”လို့ ရှန်ကာက တိုက်တွန်းပြောကြားပါတယ်။
ဆာရိဂျ်ကတော့ “အရှေ့အလယ်ပိုင်းက အပြောင်းအလဲတွေကို နိုင်ငံတကာအခြေအနေတွေ၊ အမေရိကန်၊ ရုရှားနဲ့ တရုတ်တို့ကြား အခြားနိုင်ငံတကာပဋိပက္ခတွေ၊ ဥရောပက ပြည်တွင်းနိုင်ငံရေးအပြောင်းအလဲတွေနဲ့ ခွဲခြားပြီး ရှုမြင်လို့မရပါဘူး” လို့ ထပ်ပြောခဲ့ပါတယ်။
ဒေသတွင်းနဲ့ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အပြောင်းအလဲတွေ အရှိန်အဟုန်မြင့်လာတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အဲဒီပြောင်းလဲမှုတွေကနေ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းဆီ ပဋိပက္ခတွေအဖြစ် အရှိန်နဲ့ စီးဝင်လာမှာကို Carnegie ပညာရှင်တွေက စိုးရိမ်မကင်းဖြစ်နေကြပါတယ်။
မိုးနတ်မင်း သတင်းစုံ – Telegram Channel မှလည်း ပြည်တွင်းသတင်း၊ နိုင်ငံတကာသတင်း၊ ဆယ်လီသတင်းများအပြင် ကျန်းမာရေး၊ ဗေဒင်၊ ဗဟုသုတများကိုပါ နေ့စဉ်တင်ဆက်ပေးနေပါပြီ။ အသစ်အသစ်သော သတင်းတွေမလွတ်သွားရအောင် အောက်ပါ Link လေးကိုနှိပ်ပြီး အခုပဲ join ထားလိုက်ပါ။
မိုးနတ်မင်း ပရိသတ်ကြီးလည်း အခုသတင်းလေးကိုဖတ်ပြီး ထင်မြင်ချက်တွေကို ကွန်မန့်မှာရေးခဲ့ရင်း မိတ်ဆွေများသိအောင် သတင်းကို မျှဝေပေးခဲ့ပါဦး။